Zware dagen – moedige vrouwen
Wanneer zij spreekt, luistert iedereen. Want zij durft waar veel vrouwen de moed niet voor hebben. Open haar mening uitspreken en haar rechten opeisen. Helen Hakena is in heel Oceanië bekend. De 67-jarige is een voorvechter voor vrede en vrouwenrechten uit Bougainville, Papoea-Nieuw-Guinea. En samen met andere vrouwen heeft ze doorslaggevend bijgedragen tot pacificatie van de burgeroorlog (1988-1998).

Vandaag komt Helen Hakena met de vrouwen van de katholieke vrouwengemeenschap van Bougainville na de zondagse mis bij elkaar. Hakena leidt de bijeenkomst en stimuleert de vrouwen zich uit te spreken. Frances Tosan (42) staat op en neemt het woord. “We hadden het zojuist over vrouwen die hebben geleden onder geweld. Ik sta hier. Ik ben een slachtoffer van geweld”, roept ze de anderen toe. “Je bent een overlevende”, zegt een vrouw. “Klopt, ik ben een overlevende”, beaamt Frances. Juanita Lesi (34) vertelt over de moeilijkheden in de landbouw. “Het weer is onberekenbaar geworden. Dat benadeelt de oogsten van onze velden.” Een andere vrouw vertelt dat haar man haar heeft geslagen omdat ze niet genoeg eten mee naar huis bracht.

Onlangs is Helen Hakena opnieuw verkozen tot president van de vrouwengemeenschap van Bougainville. | Foto's: H. Schwarzbach

Helen Hakena luistert naar de vrouwen. Ze kent de dagelijkse zorgen, ziet elke dag hoe de klimaatverandering steeds meer van de vrouwen vergt. “We leven hier aan de kust. Vroeger hebben de vrouwen hier gevist. Nu moeten ze met hun kano’s veel verder de zee op varen om vis te vangen om die op de markt kunnen verkopen.” De gevolgen van de klimaatcrisis treffen diegenen het hardste die er het minste schuld aan hebben. Het treft met name de vrouwen, want zij zijn in de samenleving van Papoea-Nieuw-Guinea de zwakste schakel. Des te belangrijker is het dat ze zich organiseren. Regelmatig organiseren Hakena en haar team bijeenkomsten voor vrouwen in de verschillende parochies. Ze praten over de klimaatverandering, over sekse-specifiek geweld, over alcohol en de gevolgen van drugs. Ze leiden echtparen op tot verantwoordelijke ouders. Met haar organisatie voor vrouwenrechten LNWDA begeleidt Helen Hakena ook steeds vrouwen in de rechtbank om de daders ter verantwoording te roepen.