Met andere mensen omgaan op gepaste afstand, social distancing, is voor een straatverkoper in Lagos of voor een marktkoopvrouw met haar groentekraam in Accra een absurd idee. Om iets te verkopen, zoeken ze juist de nabijheid van mensen. Miljoenen mensen in Afrikaanse landen hebben gewoon niets te eten wanneer ze een dag niet hun werk als schoenpoetser, taxichauffeur of krantenverkoper kunnen uitvoeren. Sociale zekerheid en een vast salaris bestaan niet in deze informele economie. Deze mensen vechten om te overleven sinds de coronacrisis het Afrikaanse continent heeft bereikt en landen deels rigoureuze uitgaansverboden hebben uitgevaardigd.

De epidemie bereikt Afrika met vertraging
Enige tijd zag het ernaar uit, dat Afrikaanse landen beduidend minder getroffen werden door de coronapandemie dan Europa of de VS. Terwijl het aantal gemelde infecties in Nederland in maart 2020 de hoogte inschoot, meldden landen als Nigeria, Senegal en Niger slechts individuele gevallen. Het coronavirus bereikte Afrika met vertraging. Inmiddels zijn in alle Afrikaanse landen mensen positief op corona getest en de aantallen stijgen dramatisch.

De bedreiging door het virus is er echter slechts een van vele. Want veel West-Afrikaanse landen bevinden zich in een gespannen veiligheidssituatie. Islamitische terreurgroepen breiden zich over steeds meer landen uit. In Burkina Faso, dat lang als een stabiel en vreedzaam land gold, pleegden ze in de afgelopen jaren talrijke aanvallen. Duizenden mensen moesten vluchten. In het noorden van het land sloten scholen, ziekenhuizen en gezondheidscentra hun deuren uit veiligheidsredenen.

Nigeria: zuster Patience werkt samen met moslimvrouwen in een wijk in de stad Jos | H. Schwarzbach

Terreurgroepen gebruiken de crisis
In Nigeria is de terreurgroep Boko Haram nog altijd actief. In maart doodden de moslimfundamentalisten in Nigeria en in het naburige Tsjaad meer dan honderd soldaten. De angst is groot dat de fundamentalisten de coronacrisis zouden kunnen gebruiken om landen doelgericht verder te destabiliseren.

Niet alleen de aanvallen van moslimterroristen vormen een verschrikkelijke belasting voor de bevolking in veel regio’s van West-Afrika. Het deels disproportionele gewelddadige optreden van politie en veiligheidsdiensten draagt er eveneens toe bij dat het vertrouwen van de mensen in hun regering verder afneemt.

Toen in maart in delen van Nigeria vanwege de coronapandemie een uitgaansverbod werd uitgevaardigd, stierven bij de handhaving daarvan 18 mensen door het geweld van veiligheidsdiensten. Het aantal doden oversteeg op dat moment het gemelde aantal doden door het coronavirus in Nigeria.

Nigeria: gezin bij het avondeten in het vluchtelingenkamp in Yola | H. Schwarzbach

Steeds meer mensen door honger bedreigd
Op grond van de verslechterende veiligheidssituatie en de catastrofale ineenstorting van de economie vrezen steeds meer mensen in West-Afrika voor hun bestaan. Volgens gegevens van de West-Afrikaanse Economische Gemeenschap (ECOWAS) zou het aantal door honger bedreigde mensen tussen juni en augustus 2020 kunnen stijgen van 17 miljoen naar 50 miljoen.